The Way of an Exemplar of the First Book of the Suprasl Typography to the Habsburg Empire = Droga egzemplarza pierwszej książki drukarni supraskiej do Cesarstwa Hasburskiego

Földvári, Sándor (2019) The Way of an Exemplar of the First Book of the Suprasl Typography to the Habsburg Empire = Droga egzemplarza pierwszej książki drukarni supraskiej do Cesarstwa Hasburskiego. Orthódoxi Evrópi : Studia do dziejów Kościoła prawosławnego w Europie Wschodniej = Orthodox Europe : Studies for the history of the Orthodox Church in Eastern Europe, 2. pp. 9-16. ISSN 2545-3823

Preview

Text Foldvari_2019_Suprasl_in_Ortrhodoxy2_9-16.pdf Download (431kB) | Preview

Abstract

The first book (a Liturgicon) had begun to be printed in Vilnius in 1692 which were shown on the title page, then the pressing of the body were finished in Suprasľ, 1695, according to the colophon. The printing policy of the monks of Basilian Order was evidenced by a very complete example of the first Liturgicon, too, which were found by the author in the Rome Catholic Library in Eger, North Hungary. The rich Rome Catholic bishops provided the poor Uniate Greek Catholics (of Byzantine Rite) of Mukachevo by education. Thus a lot of service books printed in Church Slavonic got into Eger Library, according to the archival data were studied by the author. While the Liturgicon 1692-1695 contained some etchings depicted the Heart of Jesus and other Catholic symbols, the same engravings were used for the second edition printed in Unev, 1740 (҂AѰМ), too, but all these Western symbols were removed. (It is to be illustrated in the paper hence examples of both editions are held in Hungary, too.) Droga egzemplarza pierwszej książki drukarni supraskiej do Cesarstwa Hasburskiego. Druk pierwszej księgi (Liturgikon) został rozpoczęty w Wilnie w 1692 roku, co zostało ukazane na stronie tytułowej voluminu. W całości edycja została zakończona w Supraślu w 1695 roku. Politykę drukarską mnichów z Zakonu Bazylianów potwierdza pełny egzemplarz pierwszego Liturgikonu, który został znaleziony przez autora w Bibliotece Katolickiej w Egerze (północne Węgry). Bogaci katoliccy biskupi zapewniali duchownym unickim (obrządku bizantyjskiego) z Mukaczewa edukację. W ten sposób wiele książek drukowanych w języku cerkiewnosłowiańskim trafiło do biblioteki w Egerze. Liturgikon z lat 1692-1695 zawierał ryciny przedstawiające Serce Jezusa i inne symbole katolickie, które ryciny zostały użyte do drugiego wydania w Uniejowie w 1740 roku. W wydaniu tym wszystkie te zachodnie symbole zostały usunięte. Fakt ten ilustrują dwa Liturgikony znajdujące się na Węgrzech. Друкарня ў Супраслі як беларускі культурны цэнтр і яго камерцыйныя сувязі з былым венгерскім каралеўствам. Супрасльская друкарня (цяпер на тэрыторыі Польшчы) была не толькі плённай арганізацыяй, але і слынным цэнтрам беларускай культуры (калі на мяжы 17-18 стст. друкарня ордэна базыльян перамясцілася з Вільні ў Супрасль). Першая кніга (“Літургікон”) павінна была быць надрукавана ў Вільні ў 1692 г., пра што кажа надпіс на тытульным аркушы. Аднак старонуі былі аддрукаваныя ў Супраслі, пра што паведамляюць звесткі ў калафоне (на апошняй старонцы кнігі). Манахі базыльяне арганізавалі прадукцыйную працу па стварэнні кніг для розных канфесій: праваслаўных, уніятаў, старавераў. Пра гэта сведчыць, у тым ліку, экзэмпляр першага “Літургікона”, знойдзены аўтарам у Рыма-Каталіцкай бібліятэцы ў Эгеры (паўночная Венгрыя). Багатыя рыма-каталіцкія епіскапы забяспечвалі бедных грэка-каталікоў з Мукачава, даючы адукацыю сямі выпускнікам кожны год пачынаючы з 1754 г., хоць і не прызнавалі грэка-каталіцкую царкву. Так, паводле архіўных дадзеных, шмат богаслужбовых кніг на царкоўна-славянскай мове трапілі ў бібліятэку Эгера. “Літургікон” у 1692-95 гг. утрымліваў гравюры з выявамі сэрца Ісуса і іншыя каталіцкія сімвалы, паўтораныя ў другім выданні кнігі (Унеў, 1740 г.) , але ўсе гэтыя заходнія сімвалы былі потым прыбраныя. (Узоры абодвух асобнікаў кнігі знаходзяцца ў Венгрыі.) Паводле навейшых даследаванняў аўтара ў венгерскіх царкоўных архівах і бібліятэках, усе славянскія народы імперыі Габсбургаў – ці то праваслаўныя сербы, ці то ўніяты русіны – набывалі богаслужбовыя кнігі беларускіх і ўкраінскіх друкарняў.

Actions (login required)

Edit Item